عهد دوطرفه امام و مأموم
به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج پیشکسوتان جهاد و شهادت" به نقل از صبح صادق، حج از اعمالي است که ثواب فوق‌العاده‌اي دارد و يک عمل عادي نيست؛ در روايت دارد که يکي از ثروتمندان از اصحاب نبي اکرم(ص) موفق به حج نشده بود، حضرت از حج برمي‌گشتند و او حضرت را زيارت کرد و گفت آقا من پول خيلي دارم، ولي امسال موفق به حج نشدم، چقدر انفاق کنم که ثواب حج به من داده شود؟ حضرت فرمود: «اگر به اندازه اين کوه، طلا در راه خدا بدهي جاي حج را نمي‌گيرد و ثواب حج را پر نمي‌کند.»
ابن‌قولويه در کامل الزيارات اين حديث را از موسي‌بن‌جعفر(ع) نقل کرده که حضرت فرمودند: «اگر کسي فرزند من علي‌بن موسي‌الرضا را زيارت بکند، ثواب هفتاد حج آن هم حج مقبوله را دارد؛ راوي عرض کرد: هفتاد حج؟ حضرت فرمودند: هفتصد حج؛ گفت: يعني هفتصد حج مقبوله در يک زيارت؟! فرمودند: هفت هزار حج؛ باز تعجب کرد، حضرت فرمودند: هفتاد هزار حج؛ ديگر حضرت اين مسير را ادامه ندادند و فرمودند: بالاتر از اين بگويم که اگر کسي يک شب محضر امام رضا(ع) بخوابد و حضرت را زيارت بکند و يک شب بيتوته کند، خوابيدن در محضر امام رضا و به اشتياق ايشان، ثوابي است فوق همه اينها که خداي متعال را در عرش الهي زيارت مي‌کند.»
اين امر را در اين حديث به خصوص توضيح داده‌اند و فرمودند: روز قيامت که مي‌شود چهار نفر از اولين و چهار نفر از آخرين در عرش الهي و در آن مقام رفيع هستند؛ از اولين، چهار پيغمبر اولواالعزم: حضرت نوح، حضرت ابراهيم، حضرت موسي کليم و عيسي مسيح(سلام‌الله‌عليهم) هستند و از آخرين وجود مقدس نبي اکرم، اميرالمؤمنين، امام مجتبي و سيدالشهداء و البته بقيه معصومين(علیهم‌السلام)، بعد حضرت فرمودند: صحنه عرش الهي وسعت پيدا مي‌کند؛ يعني ذيل رحمت نبي اکرم عرش وسعت می‌یابد و همه زائران ائمه در قيامت روي عرش قرار مي‌گيرند و سپس فرمود آنکه ثواب و هديه‌اش از همه بهتر است، زائر امام رضا(ع) است.(۱) روايت خيلي عجيبي است.
مراتب و درجات زيارت
خيلي تعبير بلندي است که بعضي از حاجي‌ها هستند وقتي حج‌شان را تمام مي‌کنند به آنها مي‌گويند: «کيوم ولدته امّه»(۲) مثل روزي که از مادرت متولد شده‌اي، تا اينجا پاکت کرديم و مواظب از اين به بعد خودت باش. اين خيلي مهم است که انسان از نو متولد بشود. اگر يک ماشين سي سال کار کرده باشد، هر کارش بکني ديگر مثل روز اول نمي‌شود و هرچه هم تعميرش کني ماشين سي سال کار کرده است؛ حال يک آدم شصت سال در اين دنيا بوده با غفلت‌ها و اکنون به اين آدم مي‌گويند مثل روزي که از مادرت متولد شده‌اي از نو شروع کن. خيلي مقام عجيبي است که اگر کسي حجش مقبول شود اين‌گونه است؛ از اين بالاتر هم دارد که به بعضي از حاجي‌ها خطاب مي‌شود که با اين حجي که شما انجام داديد، گناه گذشته و آينده‌ات آمرزيده شد؛ يعني گاهي مي‌شود که انسان به حرم امام رضا(ع) مي‌رود، وقتي از حرم ایشان بيرون مي‌آيد، زيارتش تمام مي‌شود. در واقع از حصن بيرون آمده است؛ يعني پاکش کرده‌اند و از حصن و برج و باروي امام رضا(ع) بيرون آمده و ديگر دست شيطان به انسان مي‌رسد؛ ولي گاهي انسان وقتي مي‌رود زيارت امام رضا(ع) ديگر تا ابد در مقام زائر مي‌ماند؛ يعني در حصن و حرم امام رضا مي‌ماند، ولو جسمش مي‌آيد در بازار کار مي‌کند، يا به اداره و دانشگاه و حوزه مي‌رود و درس مي‌خواند؛ ولي روحش در حرم امام رضا(ع) است. بعضي زائران اين‌گونه‌اند؛ وقتي به زيارت مي‌روند، ديگر هيچ‌وقت از آن حالت زيارت بيرون نمي‌آيند و اين خيلي مقام رفيعي است. اين همان است که وجود مقدس رسول‌الله(ص) در آن نقلي که از ايشان شده به اصحاب‌شان فرمودند «لَوْ تَدُومُونَ عَلَى الْحَالَةِ الَّتِي وَصَفْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِهَا لَصَافَحَتْكُمُ الْمَلَائِكَةُ وَ مَشَيْتُمْ عَلَى الْمَاء»(۳)؛ يعني اگر آن حالاتي که در نزد من داريد و توصيف مي‌کنيد که وقتي پيش شما مي‌آييم رقت قلب پيدا مي‌کنيم و بي‌ميل به دنيا مي‌شويم و محبت آخرت در دل ما مي‌آيد و در دنيا بي‌قرار مي‌شويم، اگر اين حالات را حفظ مي‌کرديد و مداومت بر اين حالات پيدا مي‌کرديد، شيطان به سرمايه‌تان دستبرد نمي‌زد و ملائکه با شما مصافحه مي‌کردند و روي آب راه مي‌رفتيد. بعضي زائران اين‌طوري‌اند، وقتي به زيارت مي‌روند ديگر الي‌الأبدشان تضمين مي‌شود.
حداقل آداب زيارت
کسي که قصد حرم می‌کند، وقتی از خانه خارج می‌شود، راحل باشد و در راه هم دنيا مشغولش نکند. در روايات فرمودند: از خانه‌ات که بيرون مي‌آيي و رو به حرم امام مي‌روي، به دنيا توجه نکن و دائم مشغول به ذکر باش. عجيب آنجاست که اذکاري هم که در راه زيارت امام هست، عمدتاً ذکرهاي توحيدي است؛ «سبحان‌الله»، «الحمدلله»، «لااله‌الاالله» و «الله‌اکبر» اين تسبيحات اربعه را بگوييد و تجربه هم شده که آن کساني که وقتي زيارت مي‌روند، در مسير زيارت مشغول به ذکر توحيدند، زيارت‌شان با بقيه متفاوت است و درها به روي‌شان باز مي‌شود. بعد بايست دم در و آن اذن دخول فوق‌العاده را بخوان: «وقفت علي باب من ابواب بيوت نبيک»(۴)؛ يعني خدايا من در يکي از خانه‌هاي پيغمبر تو ايستاده‌ام. مي‌خواهم وارد بيت‌النبوة شوم و حقايق نبوت براي من معلوم شود؛ آن حقايقي که بر قلب پيغمبرت نازل کردي و اين پيامبر اين حقايق را در يک خانه‌هايي آورد. همه آن چراغ هدايت در حرم امام رضا(ع) روشن است و من مي‌خواهم از اين چراغ و از آن معارف استفاده کنم و مي‌خواهم وارد بيت‌النبوة بشوم؛ خدايا من معتقدم اين آقايي که به زيارتش مي‌روم زنده است، مي‌بيند، مي‌شنود، جواب مي‌دهد؛ زيارت این است، والا اگر آدم به اينها معتقد نيست براي چه اصلاً راه مي‌افتد و مي‌رود؛ بايد اين‌گونه وارد شد.
سلام به هر مقام امام
فتح بابي از توحيد
اگر کسي راحلاً به حرم امام رفت، هر سلامي که به امام مي‌کند يک باب از توحيد به رويش باز مي‌شود، چون هر مقامي از مقامات ائمه(عليهم‌السلام) يک باب توحيد است؛ زيرا ائمه ابواب‌الله هستند و هر مقامي از مقامات‌شان يک بابي است به سوي خدا و از هر دري که برويد راهي به سوي خدا باز مي‌شود.
عهد دوطرفه امام و مأموم
زيارت دو خاصيت دارد؛ ايمان ما را هم کامل مي‌کند و هم نو مي‌کند و نيز ولايت ما را هم کامل و هم نو مي‌کند. اين عهد دو طرفه است؛ يعني ما با امام عهد بستيم که او امام باشد و ما دنباله‌رو و مأموم باشيم و امام نيز با ما عهد شفاعت بسته که اگر شما دنبال من آمديد، من شما را مي‌برم. در راه خدا بايد انسان را ببرند؛ اين راه رفتني نيست، بردني است.
منابع:
۱ـ کافي، ج 4، ص 585.
۲ـ المقنعه، ص 388.
۳ـ کافي، ج 2، ص 424.
۴ـ البلدالامين، ص 276.
