به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج پیشکسوتان جهاد و شهادت" به نقل از پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) ، پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در روزهای پایانی حیات پربرکتشان، تمسّک به دو امانت گرانسنگ و گران‌قیمت - یعنی قرآن کریم و عترت- را شرط رهایی امّت اسلامی از گمراهی دانستند. آنها که این پیام را به گوش جان شنیدند، ملازم آستان کتاب خدا و عترت رسول خدا (علیهم‌السّلام) شدند. به تدریج احادیث امامان معصوم (علیهم‌السّلام) گردآوری شد. گونه‌های مختلفی برای جمع‌آوری روایات وجود داشت. یکی از این شیوه‌ها تدوین کتب «نوادر» بود. نوادر جمع نادره به معنای کمیاب است و در اصطلاح علمای علم حدیث به مجموعه‌ی روایاتی گویند که تحت یک باب و موضوع خاص قرار نمیگیرند. نوادرنویسی، شیوه‌ی غالب تدوین حدیث تا پایان قرن دوم هجری بوده است.
یکی از این کتابها که قرنها است مورد استفاده است، کتاب نوادر راوندی است. «مؤلّف این کتاب شریف، سيد ابو الرضا ضياء الدين، فضل الله بن على بن عبيد الله حسينى راوندى از علماى نام‌آور و از مشايخ بزرگ شيعه در قرن ششم هجرى است. او در يكى از شهرهاى اطراف كاشان به نام راوند و در خانوادهاى علاقهمند به خاندان عصمت (علیهم‌السّلام) به دنيا آمد. سيد فضل الله راوندى شخصيّتى فاضل و دانشمند، عالمى بزرگوار و رئيس مذهب و از برجستهترين علماى دوران خود به شمار مىرفت. او شخصيتى اديب و شاعرى توانا بود كه ديوان شعرى نيز از او به يادگار مانده است. او از مشايخ ابن شهر آشوب و منتجب الدين بن بابويه و شيخ محمد بن حسن طوسى، پدر خواجه نصير الدين طوسى و اكثر علماى بزرگ دوران خود بوده است. نام وى پيوسته در كتابهاى تراجم و علم رجال با احترام ياد مىشود و شخصيت ايشان مورد احترام علماى شيعه است. او در حدود سال 570 هجری دیده از دنیا فروبست.»[1]
کتاب نوادر شامل بیش از 130 روایت در موضوعات مختلف فقهی و اخلاقی است. این کتاب -به جز بخش کوچکی از آخر آن- گلچینی از روایات اخلاقی کتاب اشعثیّات است. کتاب اشعثیّات یا جعفریّات از کتب معتبر حدیثی است که شامل بیش از 1500 روایت در ابواب مختلف فقهی و اخلاقی است.
یکی از سنّتهای درس خارج فقه رهبر معظّم انقلاب (مدّظلّه)، بیان و شرح احادیث اخلاقی در ابتدای آن است. بحث تهذیب نفس و اخلاق از ترجیع‌بندهای ایشان در بیاناتی است که با حوزویان و روحانیان داشته‌اند. ایشان به اساتید حوزه میفرمایند: «علىاىحال كار معنويت، كار دلدادگى به عالم معنا، در حوزه اساس كار است؛ اين را بايد همه توجه داشته باشيم. كمبود اين معنا در حوزه به ما لطمه ميزند. در حوزه بحمداللَّه كسانى هستند كه ميتوانند از زلال معنوياتى كه از دل آنها سرازير ميشود- فقط لقلقهى زبان هم نيست- همهى ما را سيراب كنند؛ بخصوص طلاب جوان را كه بيش از همه احتياج دارند، بيش از همه هم از اين بيانات آمادگى و تأثر دارند. گاهى سر درس، استاد به يك مناسبتى دو كلمه چيزى بگويد، طلبه از اين رو به آن رو ميشود. امام (رضوان‌اللَّه‌عليه) به مناسبتهاى مختلف سر درس- گاهى روز شروع درس، گاهى روز آخر درس- با آن بيان عجيبى كه ايشان در مسائل معنوى و روحى و آن احتظاظات معنوى داشت، گاهى يك جملاتى ميگفت، طلبهها گريه ميكردند... دل جوان آماده است؛ اين را از دست ندهيد. يك حديث بخوانيد، دو كلمه نصيحت كنيد... طلبهها را نصيحت كنيد. طلبهها را به تفكر، تأمل، ذكر موت و پرهيز از درس خواندن و تلاش كردن براى رسيدن به مقامات عالى و جلب توجه مردم به سمت خود، هدايت كنيد. طلبهها درس بخوانند للَّه، فىاللَّه و باللَّه؛ اين آن وقت ميشود حوزهى بابركت.»[2]
معظّمٌ‌له خود نیز به این نسخه‌ی شفابخش عمل نموده‌اند و از ابتدای شروع درس خارج در بهار 1369 ملتزم به بیان و شرح حدیثی اخلاقی در دقایقی کوتاه در ابتدای درس بوده‌اند و تا کنون افزون بر 1500 حدیث را با گزینش از احادیث ابواب جهاد با نفس کتاب الجهاد مجموعه‌ی حدیثی شریف وسائل الشیعه، امالی شیخ صدوق، تحف العقول، کافی و ... مطرح کرده‌اند.
کتاب حاضر مشتمل بر احادیث برگزیده از کتاب «نوادر راوندی» میباشد که از 1 اذر 1383 تا 24 خرداد 1384 در آغاز درس، بیان گردیده است. ایشان با بیانی روان و ساده به تبیین مفاد حدیث میپردازند و تلاش میکنند که با برشمردن مصادیق امروزی مفاد حدیث، بهره و استفاده‌ی حاضران و مخاطبان را مضاعف نمایند. ویژگی دیگر این کتاب آن است که بیانات معظّمٌ‌له در اجتماع طلاب و فضلای درس خارج ایراد شده است و از این جهت، مباحث اخلاقی و اجتماعی مطرح‌شده در این اجتماع از سطح و عمق ویژه‌ای برخوردار بوده و بر اساس برترین و پرمضمون‌ترین معارف بنا شده است.
[1] برگرفته از نرم‌افزار «جامع الأحادیث».
[2] بيانات در ديدار جمعى از اساتيد، فضلا و طلاب نخبهى حوزهى علميهى قم 2 آبان 1389 ذىالقعده 1431
دیدگاه ها