به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج پیشکسوتان جهاد و شهادت" 

ریشه همه آثار معنوی و عبادات
ریشه همه آثار معنوی اخلاقی و اجتماعی که در عبادت است در یک چیز است: یاد حق و غیر او را از یاد بردن.قرآن کریم دریک جابه اثرتربیتی وجنبه تقویتی روحی عبادت اشاره می‌کند و می‌گوید: «نماز از کار بد و زشت بازمی‌دارد» و در جای دیگر می‌گوید: نماز را برای اینکه به یاد من باشی بپادار» اشاره به اینکه انسان که نماز می‌خواند و در یاد خداست همواره در یاد دارد که ذات دانا و بینایی مراقب او است، و فراموش نمی‌کند که خودش بنده است. ذکر خدا و یاد خدا را که هدف عبادت است دل را جلا می‌دهد و صفا می‌بخشد و آن را آماده تجلیات الهی قرار می‌دهد. (1)
____________1- مجموعه آثار شهید مطهری، ج 16، ص 417

***خطرناک‌ترین انتخاب‌های زندگی و آثار آنها

قال الامام علی(ع): ایها الناس! ان اخوف ما اخاف علیکم اثنان، اتباع الهوی و طول الامل. فاما اتباع الهوی فیصد عن الحق، واماطول الامل فینسی الاخرهًْ».
امام علی(ع) فرمود: ای مردم! ترسناک‌ترین چیزی که بر شما می‌ترسم دو چیز است: یکی پیروی از هوای نفس و دیگری طولانی و بی‌مرز بودن آرزو. اما پیروی از هوای نفس انسان را از حق باز می‌د‌ارد، و طولانی و بی‌مرز بودن آرزو آخرت را از یاد می‌برد. (1)- نهج‌البلاغه- خطبه 42

***عوامل تحریک‌کننده شهوت و غضب
چه عواملی موجبات تحریک شهوت و غضب انسان می‌شود و او را در نهایت در مسیر زیاده‌خواهی و افسارگسیختگی و غیرقابل کنترل بودن قرار می‌دهد؟:دراین سوال به اهم ***مواردی که شهوت وغضب انسان‌هابه وسیله آن تحریک شده ودرپی انجام آن بسوی افسارگسختگی وزیاده‌‌خواهی نامحدودوغیرقابل کنترل می‌رودرابه نحواجمال بیان می‌کنیم.
1-مال و ثروت
مال و ثروت یکی از آن مواردی است که انسان‌هاراتحریک می‌کند وانسان هم به مقتضای شهوت خویش دنبال آن می‌رودوبه مروردلبستگی به آن دردل انسان تقویت شده ودر نتیجه دچار زیاده‌خواهی بی حد و حصر و افسارگسیختگی می‌شود. سخن انبیای الهی خطاب به انسان‌ها در این زمینه چنین است:انسان نباید برای تحصیل مال دست به هر کاری زده و به هرروشی متوسل بشود.اگرچه شیطان درونی انسان وچه بسابرخی از شیاطین بیرونی، اورا به سوی کسب مال از هر طریقی دعوت می‌کنند، اما انسان نباید از حدود الهی تجاوز نماید. بنابراین یکی از نقاط ضعف و تحریک‌پذیر انسان همین مسئله مال و ثروت است که حب به آن سرمنشأ تمامی خطاهای انسان به حساب می‌آید «حب‌الدنیا راس کل خطیئه» که در اینجا منظور تمامی جلوه‌های دنیا اعم از مال و ثروت می‌باشد.
در روایتی امام صادق(ع) می‌فرماید: «ان الشیطان یدیر ابن ادم فی کل شئ» شیطان این گونه است که قوه واهمه انسان را احاطه کرده و نسبت به هر چیزی دور او می‌چرخد، یعنی مترصد موقعیتی است تا انسان را به زمین بزند. حضرت در ادامه می‌فرماید: «فاذا اعیاه» وقتی انسان را خسته کرد «جثم له عندالمال فاخذ برقبته» در یک مسئله مالی روی او می‌جهد و گردنش را می‌گیرد و دیگر رهایش نمی‌کند (الکافی، ج 2، ص 315) بنابراین یکی از کمینگاه‌های شیطان هنگام روبه‌رو شدن انسان با مسائل مالی است. .
2- جاه و مقام
نقطه ضعف و تحریک‌پذیر دیگر انسان مربوط به مسئله حب جاه و مقام و ریاست است. این نقطه ضعف درارتباط بانیروی غضب مطرح می‌شود.علمادرمباحث اخلاقی می‌گویند: لذت جاه و مقام برای انسان بسیار لذیذترازمال وثروت است.یعنی ریاست بردیگران خیلی بیشتر به انسان می‌چسبد. بنابر این کسانی که مبتلابه حب جاه ومقام هستند، مال خود را نیز در این زمینه فدا می‌کنند. حتی در روایات نیز بر این رذیله حب جاه تاکید شده که به راحتی از دل‌های انسان‌ها بیرون نمی‌رود، و در روایتی آمده: آخرین چیز که از دل‌های صدیقین بیرون می‌رود حب جاه و مقام است و در شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید، ج 2، ص 181 آمده است: که در کلام بعضی از صلحا آمده است آخرین چیزی که از سرهای صدیقین خارج می‌شود حب ریاست است.
3- شهوت جنسی
مورد دیگری که در ارتباط با تحریک‌پذیری شهوت و بعد نفسانی انسان مطرح می‌شود، مربوط به شهوت جنسی است. شهوت جنسی نیزبه لحاظ غریزی ولذیذ بودن آن، طرفداران بسیاری در دنیا دارد و شیطان از این راه به راحتی می‌تواند اغواگری خود را نسبت به انسان عملی کرده و او را از مسیر حق گمراه سازد. تمام تلاش انبیای الهی در این زمینه آن بوده است که شهوت جنسی انسان‌ها را در مسیر صحیح خود کنترل کرده و مانع از بی‌بندوباری وافسارگسیختگی آن بشوند. بنابراین روح کلی همه دستورات و احکام مربوط به قوای جنسی درقرآن،تحدید،مرزبندی وجلوگیری از فسق و فجور و بی‌بندوباری جنسی است. روایتی از امام علی(ع) در این زمینه نقل شده که می‌فرماید: «النفوس طلقه» مراد ازنفوس مجموعه سه نیروی درونی انسان یعنی شهوت و غضب و وهم است و طلقه هم به معنای بی‌بندوباری است.
بنابراین حضرت در فراز اول کلام خود می‌فرماید: نفس انسان می‌خواهد در هر سه بعد شهوت، غضب و هم به طور مطلق آزاد بوده و هرطور که دلش می‌خواهد عمل کند، و هیچ‌گونه مرزبندی و محدودیتی هم نداشته باشد سپس حضرت در ادامه می‌فرماید:‌«لکن ایدی العقول تمسک اعنتها عن‌النحوس» اما دستان عقل، افسار نفس را می‌کشد و او را از انجام اعمال قبیح بازمی‌دارد(غررالحکم، ص 115) البته شرع نیز در این زمینه با عقل همسو است و نفس انسان را از بی‌بندوباری‌ها و ازهم‌گسیختگی‌ها بازمی‌دارند

گردآوری بسیجی پیشکسوت محمدصادقی