پایگاه اطلاع رسانی" بسیج پیشکسوتان جهاد و شهادت"

ایران به عنوان یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های دارای قدرت نظامی بالای دریایی با وجود تمایل برای در اختیار داشتن زیردریایی، تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی از امکان داشتن این ابزار مهم بی‌بهره بود.

 پس از جنگ تحمیلی، در دهه 1990 ایران امکان خرید ناوچه‌های موشک‌انداز با فناوری مناسب و زیردریایی را از روسیه پیدا کرد و با جمع‌بندی صاحبنظران، زیردریایی انتخاب و خریداری شد.
با ورود زیردریایی‌های روسی به  کشور، همزمان با سعی در کشف و رفع عیوب این زیردریایی‌ها تلاش‌ها برای شروع مطالعه و ساخت زیردریایی در رده‌های مختلف متناسب با نیاز بومی نیز آغاز شد.
تولید زیردریایی غدیر از نتایج یک دهه جهاد علمی متخصصان ایرانی بود که به عنوان یک زیردریایی میدجت(کوچک) در اختیار نیروی دریایی کشور قرار گرفت.
در کنار ساخت زیردریایی‌های کوچک کلاس غدیر اقدام برای طراحی و ساخت زیردریایی‌های سنگین نیز آغاز شد که تاکنون خبرهايي از ساخت زیردریایی‌هایی در رده‌های وزنی محدوده 500 و 1000 تن به گوش مي‌رسد.   با وجود زیردریایی‌های سبک کلاس غدیر و زیردریایی‌های سنگین کلاس طارق، صنعت دفاعی کشور نیازمند یک حلقه واصل میان این دو بود که با طراحی و ساخت زیردریایی کلاس متوسط بومی فاتح، در سال 1390 متخصصان متعهد نیروی دریایی کشورمان این نیاز را برطرف کردند.   در این گزارش به معرفی زیردریایی فاتح، معروف به "قاتل خاموش ایرانی" می‌پردازیم.
زیرسطحی 527 تنی فاتح به عنوان یک زیردریایی نیمه سنگین تلقی شده و تناژ آن هم در زیرسطح 593 تن است.   این زیردریایی از نظر مشخصات عملیاتی بسیار برتر از غدیر بوده و توانایی حرکت در عمق 200 متر را به صورت عادی داشته و بیشینه عمق قابل دستیابی برای آن هم 250 متر است.   در طراحی فناوری این زیردریایی، متخصصان کشورمان سعی در رسیدن به بهینه‌ترین حالت ممکن برای افزايش توانمندی رزمی داشته‌اند و از این‌رو فاتح دارای 4 مقر پرتاب اژدرهای 533 میلیمتری بوده(قطر اژدر) و توانایی حمل 8 مین دریایی را دارد.
طبق اعلام منابع رسمی، این زیردریایی دارای دو اژدر ذخيره است که از این عبارت دو برداشت متصور می‌شود بدین ترتیب که یا دو اژدر به همراه چهار اژدر موجود در پرتابگرها در این زیرسطحی وجود دارد و یا به ازای هر پرتابگر 2 اژدر ذخیره پیش‌بینی شده که در صورت وجود حالت دوم، پایایی جنگ‌افزار فاتح بسیار بالا است.
فاتح ظرفیت 35 روز دریانوردی پیوسته را دارد که از این منظر نیز پیشرفت چشمگیری نسبت به زیردریایی‌های کلاس غدیر داشته است.
سرعت سطحی فاتح 11 نات(20.35 کیلومتر بر ساعت) و در حالت غوطه‌ور 14 نات(25.9 کیلومتر بر ساعت) بوده و این زیردریایی علاوه بر امکان حمل نیروهای تکاور و رساندن آنها به نقاط مورد نظر، از توانایی حمل موشک‌های زیرسطحی و موشک‌های دوش پرتاب سطح به هوا نیز برخوردار است.
اکنون به مقایسه توانایی‌های زیردریایی‌های سنگین کیلو و سبک غدیر با زیردریایی فاتح که حد واسط بین این دو قرار دارد می‌پردازیم، البته باید گفت که اطلاعات منتشر شده از این زیردریایی‌ها بسیار محدود است.
زیردریایی فاتح از نظر وزن روی آب حدوداً 4.5 برابر سنگین تر از غدیر 115 تنی بوده و کیلوی 2350 تنی نیز حدوداً 4.5 برابر فاتح است.
غدیر دارای 2 پرتابگر 533 میلیمتری برای شلیک اژدر است و از تعداد اژدرهای ذخیره آن اطلاعی در دست نیست اما برخی کارشناسان خارجی امکان حمل 2 اژدر ذخیره را برای آن تصور می‌کنند.
  "کیلو" از 6 پرتابگر اژدر 533 میلیمتری برخوردار بوده و 18 اژدر نیز با خود حمل می‌کند که 12 اژدر آن ذخیره است. فاتح به عنوان برادر بزرگتر غدیر دارای 4 پرتابگر اژدر بوده و با توجه به اعلام منابع رسمی 2 اژدر رزرو دارد و می‌توان حدس زد دو اژدر ذخیره به ازای هر پرتابگر دارد.
مشخص است که افزایش تعداد محفظه شلیک اژدر در طراحی فاتح تمایل به امکان تعداد شلیک بیشتر در فواصل زمانی کوتاه و همچنین داشتن مهمات برای باقی ماندن در عرصه نبرد و تداوم درگیری مدنظر بوده و قدرت تهاجمی فاتح در شروع درگیری دو برابر غدیر و دوسوم کیلو است.
تعداد اژدرهای ذخیره فاتح برابر با غدیر یا چهار برابر آن خواهد بود البته کیلو می‌تواند دو بار دیگر 6 پرتابگر اژدر خود را پر کرده و به سمت دشمن آتش کند که در صورت وجود 8 فروند اژدر ذخیره در فاتح می‌تواند مثل کیلو دو بار پرتابگرهای خود را پر کند البته در مجموع 6 اژدر کمتر از کیلو دارد.
در مورد تعداد مین نیز، قابلیت فاتح برای حمل 8 مین، یک سوم زیردريايي کیلو بوده که نشانگر رویکرد کشور در استفاده کمتر از مین‌های دریایی است.
از جمله نکات قابل مقایسه دیگر بین فاتح و کیلو، سرعت آنها است که سرعت روی آب هر دو تقریبا یکی بوده ولی کیلو در آب به سرعت 17 نات(31.45 کیلومتر بر ساعت) دست می‌یابد اما فاتح با 14 نات یعنی 82 درصد سرعت زيردريايي کیلو حرکت می‌کند.   همچنین بیشینه عمق قابل دستیابی کیلو 300 متر و عمق عملیاتی آن 240 متر است که برای فاتح این مقادیر به ترتیب 250 و 200 متر کاهش می‌یابد که با توجه به کوچکتر و سبکتر بودن فاتح از کیلو دستیابی به 83 درصد توانایی کیلو قابل تحسین است.
از نظر طول مدت مأموریت نیز منابع خارجی برای کیلو 45 روز را ذکر می‌کنند اما زیردریایی فاتح تا 35 روز می‌تواند به دریانوردی بپردازد بنابراین در این کمیت نيز فاتح به حدود 78 درصد یعنی بیش از دو سوم توان زيردريايي کیلو دست یافته است.
با در نظر گرفتن سرعت حرکت فاتح با استفاده از لوله هوا که 8 نات(14.8 کیلومتر بر ساعت) اعلام شده می‌توان برد فاتح را بیش از 6700 کیلومتر تخمین زد که اين عدد قابل توجه توانمندي این زیردریایی را برای اجرای مأموریت‌های فراتر از آب‌های نزدیک و حضور در شمال اقیانوس هند و حتی خلیج عدن نشان می‌دهد.
در جمع‌بندی این مقایسه باید متذکر شد که زیردریایی فاتح با وجود کمتر از یک چهارم وزن روی آب زیردریایی کیلو، در عمده مشخصات فنی به حدود 80 درصد از توانایی زیردریایی مطرح کیلو دست یافته است.
این موفقیت نشان می‌دهد که طراحان ایرانی بهترین استفاده را با مقدورات فعلی از فضای داخلی فاتح داشته‌اند. سامانه‌های بکارگرفته شده در فاتح نیز مانند غدیر از جدیدترین فناوری‌های استفاده شده که کاهش خدمه مورد نیاز، کاهش احتمال بروز عیب، افزایش فاصله زمانی بین تعمیرات و همچنین سادگی عیب یابی و تعمیر را به دنبال داشته است.
فاتح با برخورداری از حسگرهای پیشرفته در عین کاهش اثرات راداری و صوتی خود و ایجاد سامانه‌های ارتباطی امن برای تبادل داده با واحدهای سطحی و هوایی دیگر، به جزئی از شبکه دفاعی دریایی ایران تبدیل شده است.
با توجه به ساخت بومی فاتح  این زیردریایی در این مقایسه با نمونه‌های خارجی همرده خود صرفه‌جویی ارزی قابل توجهی را به دنبال دارد.
این زیردریایی علاوه بر افزایش نفوذناپذیری دشمن در سواحل خودی، امکان حضور نیروی دریایی را در دو منطقه راهبردی تنگه مالاگا و تنگه باب المندب بيشتر کرده و با حضور خود در آب‌های سرزمینی و دریاهای آزاد نزدیک، امکان حضور زیردریایی‌های کلاس کیلو و زیردریایی 1000 تنی بعثت را در آبهای دوردست برای حمل موشک‌های کروز ضدسطحی و بالستیک فراهم می‌کند.

بکارگیری انواع زیردریایی‌های سبک، نیمه‌سبک و سنگین در سازمانه رزم دریایی، نقش به‌‌سزایی در ایجاد نیروی دریایی راهبردی مورد تاکید مقام معظم رهبری به منظور حفاظت ار منافع ایران در آبهای آزاد و بین‌المللی ایفا خواهد کرد.

منبع باشگاه خبرنگاران