به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج پیشکسوتان جهاد و شهادت" شما درهر حال که هستید مشغول نفس کشیدندیعنی بدون نفس کشیدن نه تنها انسان بلکه حیوانات هم زنده نمی مانند، گیاهان هم همینطور،پس هوا برای انسان وحیوان وگیاهان بلکه موجودات زنده حیاتی است. اگرمشغول خواندن این یادداشت ویا هر نوع مطالعه در رسانه های هستید به طور قطع از وسایل الکترونیکی درتهیه آن استفاده شده که به دست شما رسیده است؛ احتمالا حین مطالعه در این روز گرم تابستانی ناگزیر به استفاده از وسایل سرمایشی خواهید بود و یا شاید احتیاج به یک لیوان آب خُنک برای کاهش دمای بدن‌تان پیدا کنید؛ فرقی نمی‌کند در هرکدام از این موارد شما باز هم ناچار به بهره‌گیری بیشترازانرژی الکتریکی هستید. روشنایی خانه‌تان، بخشی ازتغذیه و پخت‌وپز روزانه‌تان، قسمتی از حمل‌ونقل درون‌شهری‌تان، همه تراکنش‌ها و فعالیت‌های بانکی‌تان، استفاده از خدمات دولتی‌تان ودرصورت نیازبهره‌گیری ازتجهیزات پزشکی برای تشخیص و درمان ساده‌ترین بیماری‌تان و... همگی بدون مصرف انرژی الکتریکی ممکن نیست. انرژی به‌صورت عام و مشخصا انرژی الکتریکی فقط برسر سفره شما نیست بلکه بالحظه‌لحظه زندگی‌تان درهم‌آمیخته است.
یک واحد از نیروگاه هسته‌ای بوشهر با ظرفیت محدود درسال‌های معدودازفعالیتش تقریبا به‌اندازه یک چهارم تمام سدهای کشور برق تولید کرده است. البته راه‌های دیگری برای تولید برق وجود دارد؛ استفاده از سوخت‌های فسیلی که رایج‌ترین شیوه تولیدبرق در نیروگاه‌ها محسوب می‌شود اگر مخاطرات آلایندگی محیط‌زیست و لزوم تنوع در تولید انرژی الکتریکی رادرنظربگیریم آیارقیبی جدی برای نیروگاههای هسته‌ای وجوددارد؟ اولین وساده‌ترین راه،استفاده ازانرژی‌های تجدیدپذیر درنیروگاه‌های خورشیدی و بادی است اما همیشه ساده‌ترین جواب، بهترین جواب نیست.
طبق گزارش رسمی «هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم»(IPCC) وابسته به سازمان ملل متحد، یک نیروگاه خورشیدی به ازای تولید هر کیلووات ساعت(KWh) انرژی الکتریکی، 48 گرم دی‌اکسید کربن تولید می‌کند، این رقم برای یک نیروگاه هسته‌ای تنها 12 گرم به ازای هر کیلووات ساعت است. درواقع آلودگی کربنی اصلی‌ترین شاخصه‌ی مورد ادعا در تغییرات اقلیمی منجر به گرمایش زمین است، برای تولید برق از انرژی خورشیدی چهار برابر بیشتر از نیروگاههای هسته‌ای است. برای تولید 1000 گیگاوات ساعت(GWh) انرژی الکتریکی از طریق تابش خورشید در نیروگاههای خورشیدی به حدود 16هزار تُن مصالح احتیاج دارید در حالی که نیروگاههای هسته‌ای همین میزان انرژی رابا صرف هزار تُن مصالح در اختیار شما قرار می‌دهند. همچنین تنوع مصالح مصرف شده برای ساخت یک نیروگاه خورشیدی نزدیک به چند برابر یک نیروگاه هسته‌ای است. اینهابه معنی مصرف منابع بیشتر در ساخت نیروگاههای خورشیدی و در نهایت تولید پسماند بیشتر است. برای تولید 1000 گیگاوات ساعت انرژی، ضایعات پنل‌های خورشیدی تقریبا 300 برابر بیشتر از راکتورهای هسته‌ای است. در این مورد ضایعات پنل‌های خورشیدی مساحتی به‌اندازه چهاربرابر زمین چمن ورزشگاه آزادی را اشغال خواهند کرد اما برای جای دادن تمام ضایعات راکتورهای هسته‌ای موردنیاز جهت تولید این میزان انرژی، فقط محوطه شش قدم جلوی یکی از دروازه‌ها ی چمن کافی است! بخش قابل توجهی از ضایعات نیروگاههای خورشیدی شامل فلزهای سنگین مانند سرب است که آسیب جبران‌ناپذیری به طبیعت و سلامت انسان وارد می‌کند. این آماردرمورد نیروگاههای بادی اگرچه بهتر از خورشیدی است اماهمچنان فاصله معناداری با نیروگاههای هسته‌ای درتأمین استانداردهای محیط‌زیستی دارد. نیروگاههای خورشیدی و بادی در مقیاس موردنیاز برای تأمین شبکه‌های برق، ناچار به اشغال فضای قابل توجهی از طبیعت هستند و همین امر زیست‌بوم جانوران و گیاهان را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. نیروگاه خورشیدی «ایوانپا» به‌عنوان بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی جهان مساحتی بیش از 1400 هکتار در بیابان «موهاوی» کالیفرنیا را اشغال کرده است اما ظرفیت نیروگاهی به این وسعت تنها 392 مگاوات است در حالی که یک نیروگاه حرارتی کوچک برای تولید همین ظرفیت کمتر از 30 هکتار زمین نیاز دارد. چند ماه پس از آغاز به‌کار این نیروگاه در سال 2014 مقامات فدرال حیات‌وحش آمریکا آن را «اَبَرتله‌ای» برای حیات‌وحش لقب دادند. این نیروگاه در منظر پرندگان مهاجر خطا ایجاد می‌کرد؛ آنها انعکاس نور خورشید در این نیروگاه را به‌عنوان آب تشخیص داده و با تغییر مسیر خود پس از رسیدن به نیروگاه در گرمای ایجاد شده برفراز آن، زنده‌زنده می‌سوختند؛ در قسمتی از آسمان این نیروگاه دمای هوا به 540 درجه سانتیگراد می‌رسید. یک سال بعد در‌آوریل 2015«وال‌استریت‌ژورنال»گزارش دادطبق تخمین زیست‌شناسان آمریکایی، فعالیت یک ساله نیروگاه ایوانپا به مرگ حدود 3500 پرنده منجر شده است. در سپتامبر 2016 زیست‌شناسان فدرال رقم مرگ و میر پرندگان در تأسیسات ایوانپا را سالانه حدود 6000پرنده اعلام کردند. علاوه‌براین نیروگاه خورشیدی ایوانپاپوشش گیاهی منطقه را نیز کاملا تحت تأثیر قرار داده است. وضعیت برای نیروگاههای بادی چندان بهتر نیست. داده‌های یک پژوهش دانشگاهی در سال 2012 نشان می دهددرآمریکا سالانه 573 هزار پرنده در اثر برخورد با توربین‌های بادی کشته می‌شوند؛ پژوهشگران تخمین می‌زدند این رقم برای سال 2021 به بیش از680 هزار پرنده درسال برسد. در اسکاتلند به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، 14 میلیون درخت برای احداث نیروگاههای بادی قطع شدند؛ این مقدارشامل یک درصدپوشش جنگلی کهن اسکاتلند وزیستگاه جانوران آن بود اما علی‌رغم این اتفاق مقامات دولتی اسکاتلنددرسال 2021 اعلام کردند نه‌تنها به هدف‌گذاری خود برای تأمین انرژی نرسیده‌اند بلکه نسبت به سال قبل عقبگرد داشته‌اند؛ علت ساده بود چون درآن سال بادبه اندازه کافی نوزید!تناوب و بی‌نظمی در استحصال انرژی از نیروی باد و تابش خورشید یکی دیگر از مهم‌ترین نقاط ضعف انرژی تجدیدپذیر به حساب می‌آید. تقریبا هیچ‌کدام از این چالش‌ها برای نیروگاههای هسته‌ای وجود ندارد.
این آمار برای نفی عملکرد و ویژگی‌های مثبت نیروگاههای خورشیدی و بادی نیست بلکه برای اثبات عملکرد نیروگاههای هسته‌ای به‌عنوان بهینه‌ترین و قابل اطمینان‌ترین راه تولید انرژی الکتریکی درمقایسه باآنهاواصلاح ذهنیت عمومی دریکسان‌انگاری مطلق انرژی های تجدیدپذیرباانرژی پاک است.درواقع لقب پاک‌ترین انرژی نیزبااختلاف،سزاوار انرژی هسته‌ای است. مسلما به همین علت است که ساخت و استفاده ازراکتور‌ها و نیروگاههای هسته‌ای همچنان درمیان کشورهای جهان مورد استقبال واقع می‌شوند. ایالات متحده با 92 راکتور فعال و هدف‌گذاری برای ساخت 21 راکتوردیگر درصدر این فهرست قرار دارد. پس از آن فرانسه(56 راکتور فعال)، چین(55 راکتور فعال)، روسیه(37 راکتور فعال)، ژاپن(33 راکتور فعال) و کره‌جنوبی(25 راکتور فعال) قرار دارند. طبق آمارهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آگوست 2022، در حال حاضر 438 راکتور هسته‌ای فعال در جهان وجود دارد، کشورهای جهان مشغول ساخت 56 راکتور دیگر هستند و برای ساخت 429 راکتور هسته‌ای دیگر نیز هدف‌گذاری کرده‌اند
***حال درایران ،جایی که بامصرف بیش از280هزارگیگاوات ساعت انرژی الکتریکی درسال، رتبه نوزدهم را در میان کشورهای جهان داریم. مصرفی که روندی افزایشی دارد و درافقی نه چندان دوربا رواج خودروهای الکتریکی، توسعه قطارهای برقی بین‌شهری،تکمیل زیرساخت‌های دولت الکترونیک برای ارائه خدمات غیرحضوری، هوشمند‌‌سازی اماکن و ساختمان‌ها و... بسیار بیش از این نیز خواهد بود. به نظرمی‌رسد اکنون پاسخ به این سؤال چندان سخت نباشد: « ایا پافشاری بر بهره‌مندی از انرژی هسته‌ای و به جان خریدن هزینه‌های آن، جهت حیاتی بودن آن نیست؟» حتی اگرمصارف دیگرانرژی هسته‌ای در رادیوداروها، آب‌شیرین‌کن‌های دریایی، پیش‌ران‌های هسته‌ای و... را نادیده گرفته و فقط تأمین برق مورد نیاز کشور را در نظر بگیریم؛ پاسخ واضح است: «بله؛ حیاتی است.» فارغ از اینکه نقطه نزاع غرب با ما نه در انرژی هسته‌ای که برسر استقلال وتوانمندی ماست. حفظ دستاوردهای هسته‌ای و بهره‌مندی کامل از سایر ظرفیت‌های انرژی هسته‌ای در آینده حتی با محاسبات مادی نیز، بدیهی‌ترین نیاز کشور در حال و آینده است. مطمئنا نسل آینده ایران مذاکره‌کنندگانی را خواهند ستود که با پافشاری بر این حق حیاتی، آن را با تعهدات موقت عهدشکن‌ترین دولت‌های تاریخ مبادله نکردندوبر منافق خائن که در توجیه عدم استفاده از انرژی هسته ای آسمان وریسمان می بافت لعنت خواهد فرستاد.گردآوری بسیجی پیشکسوت محمد صادقی
دیدگاه ها