به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج پیشکسوتان جهاد و شهادت" بخش اول آشنایی با احکام دین توسط حجت الاسلام و المسلمین حاج آقا محمد حسن دری را در زیر مشاهده می کنید:

بسمه تعالی

آشنایی با احکام دین

جایگاه احکام در اسلام           ((لکل جعلنا منکم شرعه و منهاجا...))1  (ما برای هر گروه از شما راه و روشی مقرر کرده ایم)

اسلام آخرین و کامل ترین مکتبی است که تمامی برنامه های آن ، مطابق فطرت و مصلحت انسانها است و با پیاده کردن آن، سعادت انسانها تأمین خواهد شد و جامعه ای که در آن قوانین اسلام اجرا شود ، جامعه ایده آل خواهد بود.

احکام یکی از پایه های اصلی مقررات و قوانین انسان ساز اسلام است.چرا که مسایل نجات بخش اسلام عبارت است از:

الف- مسایل اعتقادی که به (( اصول دین )) تعبیر می شود.

ب- دستورات عملی که (( فروع دین )) یا (( احکام )) نامیده می شود.                                               ج- مسایل اخلاقی

دسته اول: برنامه هایی است در رابطه با سالم سازی فکر و اعتقادات انسان که باید آنها را از روی دلیل پذیرفت و چون این دسته از برنامه های اسلام ، امور اعتقادی است و محتاج به یقین و باور می باشد پیروی از دیگران (( تقلید )) صحیح نیست.

دسته دوم: برنامه هایی عملی که وظیفه ی انسانها را نسبت به کارهایی که باید انجام دهند و یا از آن دوری بجویند مشخص        می کند. این گونه برنامه ها (( احکام )) نام دارد و برای شناخت آنها تقلید و پیروی از مجتهد (( کارشناس )) این فن مانع ندارد.

دسته سوم : مسائلی است که از روح و روان انسان و چگونگی پرورش و ارتقای آن سخن می گوید و راه های تقویت صفات پسندیده ، مانند: سخاوت ، شجاعت و عزت در نهاد انسانها و دوری از صفات ناپسند و زشت مانند: حسد ،بخل، تکبر و نفاق را بیان می کند و در اهمیت اخلاق همین بس که رسول مکرم اسلام (ص) فرمودند:

(( انما بعثت لا تمم مکارم الاخلاق)) و خداوند متعال فرمود: (( انک لعلی خلق عظیم))2 "همانا تو دارای خلق بزرگی"

اقسام احکام

کارها و اعمالی که انسان در طول شبانه روز انجام می دهد. از نظر اسلام یکی از پنج حکم را می تواند داشته باشد:

1-واجب: کارهایی که حتما باید انجام داد، مانند: نماز خواندن   و    روزه گرفتن که موجب ثواب اخروی می شود.

2-حرام : کارهای ناپسند که نباید انجام داد مانند: دروغ گفتن    و     دزدی کردن که موجب عذاب خواهد شد.

3-مستحب: کارهایی که انجام دادن ان بهتر است. مثل: سلام کردن یا مسواک کردن دندانها که پاداش اخروی دارد.

4-مکروه: کارهایی که انجام ندادن آن « بهتر است. مانند: خوردن غذای داغ   ، فوت کردن آن ونماز خواندن در مقابل تصاویر

5-مباح: کاری است که از نظر اسلام انجام دادن و انجام ندادن آن یکسان است مانند: راه رفتن و نشستن

بر همه مسلمانان لازم است احکام مورد نیاز خود را یاد بگیرند تا بتوانند به وظایف خود عمل کنند و زندگی شرافتمندانه داشته باشند.

1-مائده /48

2-قلم / 4

((ضرورت تقلید))

از آنجا که همۀ مردم نمی توانند در تشخیص و استخراج احکام الهی از منابع آن تخصص لازم را بدست آورند و تنها افراد اندکی       به این امر موفق می شوند. دیگران برای شناخت احکام دین و وظیفه ی  خود به آنان مراجعه می کنند که به آن((تقلید)) می گویند.

مجتهد و فقیهی که مردم در مسایل و احکام دینی از او پیروی می کنند ((مرجع تقلید )) نام دارد.

تقلید از مجتهد ، اطاعت از شخص نیست بلکه اطاعت از احکام خداوند است که مرجع تقلید آن را به ما می رساند. بنابراین تقلید هم ادلـۀ شرعی دارد و هم عقل حکم می کند که شخص ناآگاه به احکام دین باید به مجتهد جامع الشرایط مراجعه کند.

1-قرآن کریم می فرماید: "فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون"1 اگر نمی دانید از پژوهندگان کتاب اسمانی بپرسید.

2- امام حسن عسکری (ع) فرمودند: "فاما من کان من الفقهاء صائنالنفسه، حافظا لدینه،مخالفا علی هواه، مطیعا لامر مولاه، فللعوام ان یقلدوه"2

(( احکام تقلید))

(( تفاوت مرجعیت تقلید و ولایت فقیه))

1- مقام مرجعیت فتوا در یک زمان و مکان می تواند متعدد باشد(( یعنی جندین مرجع تقلید باشد)) ولی مقام زعامت و ولایت فقیه

نمی تواند متعدد باشد و منحصر در یک نفر است و ممکن است مقام مرجعیت و ولایت فقیه در یک شخص جمع شود.

2-اگر مرجع تقلید فتوایی بدهد ، مراجع تقلید دیگر می توانند فتوایی غیر از آن فتوا صادر کنند و تقلید از فتوای آن مرجع تقلید تنها بر مقلدینش واجب است. اما اگر ولی فقیه بنابر مصلحت نظام اسلامی حکمی صادر کند ، بر تمام مردم و مقلدین مراجع دیگر و حتی فقهای دیگر واجب است از حکم او اطاعت کنند.

3-ولی فقیه علاوه بر داشتن عدالت و اجتهاد و شرایط دیگر باید از مسایل سیاسی و اجتماعی روز آگاه بوده و نسبت به سیاست های دینی احاطه کامل داشته باشد و در حد کفایت مدیریت برای رهبری جامعه را دارا باشد.