به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج پیشکسوتان جهاد و شهادت" امروز ۳۱ خرداد مصادف است با چهل و یکمین سالگرد شهادت دکتر مصطفی چمران در دهلاویه و خالی از لطف نیست، حماسه حضور این مرد در منطقه کردستان و جمع کردن فتنه پاوه را بخوانید:

تابستان ۱۳۵۸، پاوه جولانگاه نیروهای ضدانقلاب دمکرات و احزاب مارکسیست، سلطنت‌طلب‌ها و افرادی همچون پالیزبان شده بود که با دامن زدن به اختلافات قدیمی قومیتی، زمینه تجزیه ایران را فراهم می‌کردند.

در واقع، شهر پاوه آخرین نقطه‌ای بود که اگر از دست می‌رفت، نیروهای مهاجم می‌توانستند ادعا کنند، کل مناطق کردنشین را در اختیار گرفته‌اند.

۲۳ مردادماه سال ۱۳۵۸، پاوه در شرایطی که از توان لازم برای دفاع برخوردار نبود، به محاصره نیروهای ضدانقلاب درآمد. آن روزها فقط پاسگاه ژاندارمری با ۷ ـ ۸ نفر ژاندارم، سپاه پاسداران با ۳۰ نفر به فرماندهی اصغر وصالی و اندک نیروی محلی، با کمترین مهمات در برابر گروه بزرگ مهاجمانی قرار گرفتند که با پشتیبانی عراق و با انواع اسلحه، پاوه را به محاصره خود درآورده بودند.

از سوی دیگر، تنها بخشی از مردم پاوه با تحصن در مقابل ساختمان تلگراف‌خانه، از دولت نوپای جمهوری اسلامی برای دفاع از شهر، تقاضای نیروی کمکی می‌کردند.

با محاصره شهر، آمدوشد نیروهای خودی با بالگردهای یگان هوانیروز ارتش انجام می‌شد؛ زیرا بر اساس موقعیت جغرافیایی، پاوه در میان کوه‌های بلندی قرار داشت که همه نقاط بلند در اختیار ضدانقلاب مجهز به توپ‌های ضدهوایی ۲۳ میلیمتری اهدایی عراق بود.

در این شرایط، مصطفی چمران به‌ عنوان وزیر دفاع و نماینده دولت، از طرف دولت مأموریت یافت تا با حضور در پاوه، کوشش کند مسأله را از طریق مذاکره با بزرگان منطقه حل‌ و فصل کند.

۲۵ مردادماه سال ۱۳۵۸، چمران همراه سرتیپ فلاحی با هواپیما وارد کرمانشاه شدند و از آنجا هم با بالگرد به پاوه رفتند. بالگردشان زیر رگبار گلوله به‌ سختی روی زمین نشست. هر دو خود را به پاسگاه ژاندارمری و سپس خانه پاسداران رساندند.

چمران از همان ابتدای حضور در پاوه به بزرگان شهر پیشنهاد مذاکره و بررسی مشکلات را داد، اما هیچ استقبالی از پیشنهادها نشد. هنگام غروب، با اوج گرفتن درگیری‌ها، یک فروند هواپیمای اف ۴ نیروی هوایی بر فراز منطقه اورامانات به پرواز درآمد، اما به‌ طور مشکوکی سرنگون شد و خلبان آن محمد نوژه و کمک‌خلبان سروان سیدعبدالله رشید موسوی به شهادت رسیدند.

شب ۲۶ مردادماه تا بامداد، صدای تیراندازی یک‌ لحظه قطع نشد. اندک نیروهای خودی با مهمات کم و در شرایط بسیار نابرابر مقاومت می‌کردند.

بی‌سیم‌چی ژاندارمری پشت سرهم از سرنگونی پاسگاه پاوه خبر می‌داد. دشمن نیز در حالی به راه ورودی پاسگاه رسیده بود که یکی از رسانه‌های خارجی خبر از شهادت چمران داد.

فرمان تاریخی امام (ره)

۲۷ مردادماه سال ۱۳۵۸، هم‌زمان با طلوع آفتاب، پخش فرمان امام خمینی (ره)، روزی افتخارآفرین را در تاریخ کشور نوید می‌داد. در این فرمان، امام خمینی (ره) برای نخستین بار با عنوان فرمانده کل قوا به نیروهای نظامی و انتظامی دستور دادند تا بدون فوت وقت و بدون نیاز به دستور مقام ارشد، به‌ طرف پاوه حرکت کرده و این شهر را از نیروهای دشمن پاکسازی کنند.

امام خمینی (ره) همچنین تأکید کردند با متمردان برخورد انقلابی صورت خواهد گرفت. این فرمان ساعت هفت بامداد از رادیو ایران در سراسر کشور پخش شد.

صلابت پخش این فرمان در پاوه از یک‌سو به از دست رفتن روحیه و فرار ضدانقلاب و از سوی دیگر، به تشجیع اندک رزمندگان باقی‌مانده منجر شد.

چمران نیز با استفاده از این شرایط، نیروهایش را برای باز پس گرفتن مواضع قبلی بسیج کرد و سرانجام تا ساعت ۱۰ بامداد ۲۷ مردادماه سال ۱۳۵۸، همه بلندی‌های پیرامون پاوه آزاد شد و دشمن از منطقه گریخت.

خاطرات شهید چمران از حصر پاوه

حدود چهار صبح، آنچنان قتل و غارت همه شهر را فراگرفته بود که گویی هیچ نیرویی قادر نبود مهاجمین را از قتل و غارت خانه‌ها بازدارد و به سمت معرکه اصلی نبرد، یعنی خانه پاسداران معطوف کند. بنابراین چند ماشین با بلندگو آوردند و بلندگوها در وسط شهر به حرکت درآمدند و ندا دادند: هر کس وفاداری خود را به حزب دموکرات اعلام کند، در امن‌ و امان است. ما فقط آمده‌ایم که پاسداران و دکتر چمران را سر ببریم.

صبح روز ۲۷ مرداد ماه سال ۱۳۵۸ بر بالای دیوار خانه پاسداران بودم و به شهر می‌نگریستم و گلوله از هر ۲ طرف همچنان می‌بارید. یک‌باره فریاد الله‌اکبر پاسداران به هوا بلند شد. پرسیدم مگر چه شده است؟ گفتند: امام خمینی اعلامیه‌ای صادر کرده است؛ اعلامیه‌ای تاریخی که اساس بزرگ‌ترین تحولات انقلابی کشور به شمار می‌رود. امام خمینی فرماندهی قوا را به دست می‌گیرد و فرمان می‌دهد که ارتش باید در عرض ۲۴ ساعت خود را به پاوه برساند و ضدانقلاب را قلع و قمع کند.

منبع

کیهان پناه، امیرحسین، اطلس نبردهای جبهه میانی در دوران دفاع مقدس، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، ۱۴۰۰.